Vernauwde bekken- en beenslagaders

Oorzaak

Vernauwde bekken- en/of beenslagaders worden meestal veroorzaakt door slagaderverkalking of atherosclerose.

In sommige gevallen kan een vernauwing of verstopping ook veroorzaakt worden door een klontertje (embool) dat loskomt van een bloedstolsel (trombus) hogerop in de bloedbaan. Dat klontertje wordt dan meegevoerd naar een kleinere slagader in de richting van de benen waar het dan blijft vastzitten. In dat geval zullen de klachten plots ontstaan.

Naast de bovenstaande mogelijkheden zijn er nog andere oorzaken die in meer zeldzame gevallen aanleiding kunnen geven tot vernauwde bekken- en/of beenslagaders:

• Iliacale endofibrose
• Bestraling of radiotherapie: Heel plaatselijk kan er ook een vernauwing ontstaan in de slagader als die plaats jaren geleden behandeld is voor kanker.
• Popliteaal entrapment syndroom
• Andere (zeldzame) aandoeningen met een ontstekingsproces ter hoogte van de slagaders: ziekte van Takayasu, ziekte van Buerger, polyarteriitis nodosa en fibromusculaire dysplasie.
• ‘Cystic adventitial disease’: Een zeldzame afwijking die aanleiding kan geven tot vernauwing en uiteindelijk volledige afsluiting van de slagader. Dit komt typisch voor in de knieslagader.

Risicofactoren

De risicofactoren die algemeen gekoppeld worden aan slagaderverkalking of atherosclerose zijn hier van toepassing.

De belangrijkste risicofactoren voor perifeer arterieel vaatlijden zijn:

• Roken
• Hoog cholesterolgehalte (LDL-cholesterol) in het bloed
• Hoge bloeddruk
• Voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten
• Hart- en vaatziekten in de familie
• Ouder dan 60 jaar
• Mannelijk
• Suikerziekte (Diabetes Mellitus type II)
• Overmatig alcoholgebruik
• Zwaarlijvigheid (obesitas)
• Weinig lichaamsbeweging
• Bestraling of radiotherapie in de regio van de vernauwing

Risicofactoren die je zelf kan beïnvloeden

Risicofactoren die je zelf kan beïnvloeden zijn dezelfde die een invloed hebben op slagaderverkalking en hebben dus te maken met een ongezonde levensstijl.

Roken is de belangrijkste risicofactor en draagt bij tot de vorming van plaques (vernauwingen) in de bekken- en/of beenslagaders.

Hoge bloeddruk zorgt voor een hogere druk op de bloedvatwand en vergroot de kans op beschadiging ervan.

Ook weinig lichaamsbeweging bevordert het proces van slagaderverkalking.

Risicofactoren die je niet zelf kan beïnvloeden

Risicofactoren die je niet zelf kan beïnvloeden zijn leeftijd, geslacht, hart- en vaatziekten in de familie en andere aandoeningen zoals hierboven vermeld.

Vanaf de leeftijd van 60 jaar is het risico op perifeer vaatlijden bij mannen wezenlijk groter.

Symptomen

De meest voorkomende klachten van vernauwde bekken- en beenslagaders zijn:

• Etalagebenen of rokersbenen (claudicatio intermittens)
• Koude voeten
• Traag of niet genezende wonden op de voeten en/of de benen
• Verminderde haargroei op de benen
• Verdikte teennagels (vaak met schimmelinfectie), vertraagde nagelgroei of zelfs gangreen (afsterven van de teen)
• Bij optillen worden de voeten bleek, bij laten afhangen kleuren de voeten rood
• Pijn in de benen en/of voeten in rust, bij stilzitten of ’s nachts
• Impotentie bij een vernauwde bekkenslagader

De symptomen en de ernst van het perifeer arterieel vaatlijden worden meestal ingedeeld volgens stadia zoals beschreven door Rutherford. Die Rutherford-classificatie (RF-classificatie) wordt ook weergegeven in het bovenstaande schema.  

Aangezien atherosclerose of slagaderverkalking alle slagaders in het lichaam kan aantasten, heeft de patiënt ook een grotere kans op een hartaanval of een beroerte. 

Onderzoeken en diagnose

Bij (vermoeden van) deze aandoening voeren we een of meerdere onderzoeken uit.

Het doppleronderzoek met wandeltest wordt uitgevoerd ter bevestiging van de diagnose en ter evaluatie van de ernst van de klachten. Het doppleronderzoek wordt ook gebruikt om de evolutie op te volgen, al dan niet na specifieke behandeling. Dit onderzoek gebeurt net voor of tijdens de consultatie bij vaatheelkunde en op dezelfde locatie.

De duplexscan (echografie) wordt meestal uitgevoerd ter controle van een vernauwing van de slagaders op een bepaalde plaats of om te controleren of de stent of bypass nog open is. Dit gebeurt net voor of tijdens de consultatie bij vaatheelkunde en op dezelfde locatie.

De transcutane zuurstofspanning van het bloed gebeurt meestal om te kijken of de wonden op de benen en/of voeten nog kunnen genezen zonder bijkomende vaatheelkundige ingreep. Dit gebeurt voor net voor of tijdens de consultatie bij vaatheelkunde en op dezelfde locatie.

De CT angiografie of MR angiografie wordt meestal uitgevoerd om uitgebreide beeldvorming te hebben wanneer beslist wordt dat operatief ingrijpen noodzakelijk is. Dit gebeurt op een afzonderlijk moment en hiervoor zal een afspraak gemaakt worden.

Behandeling

Conservatieve behandeling

De behandeling is altijd tweeledig.

Als de klachten enkel optreden bij het stappen (claudicatio intermittens) zal in de eerste plaats intensieve wandeltraining gedurende drie maanden of langer overwogen worden. Met deze conservatieve behandeling worden vaak goede resultaten behaald, waardoor een operatie uitgesteld wordt of zelfs helemaal niet meer nodig is.

Daarnaast zullen ook altijd de risicofactoren onder controle gebracht worden door middel van:

Medicamenteuze therapie

• Bloedverdunner: levenslang een lage dosis aspirine of een vervangmiddel ervan om bloedklonters tegen te gaan, tenzij u al andere bloedverdunnende medicatie neemt.
• Cholesterolverlagend geneesmiddel, niet alleen om de cholesterolwaarde in het bloed te verlagen, maar ook om de plaques in de slagaders te stabiliseren.
• Bloeddrukverlagende medicatie om de bloeddruk onder controle te houden.

Gezonde levensstijl

Niet roken, voldoende bewegen, gezond eten, …

Ingrepen

Als de klachten storend blijven of verergeren onder de conservatieve behandeling, zal nagegaan worden of een operatie aangewezen is.

Een operatie moet zeker overwogen worden als de patiënt pijn in rust in de benen of niet genezende wonden op de benen heeft. In zeer ernstige gevallen is een amputatie van het getroffen been soms onvermijdelijk.

U vindt hier een aantal mogelijke behandelingen voor deze aandoening. Na de diagnose kiest uw arts, samen met u en de andere artsen van het team, de beste oplossing voor u. Uw behandeling kan dus afwijken van de hieronder voorgestelde therapie(ën).

• Percutane transluminele angioplastie (PTA), eventueel met stent
• Broekoperatie
• Liesplastie
• Bypass-operatie
• Amputatie