Patiëntenrechten

Kwaliteitsvolle zorgverlening

Je hebt recht op de best mogelijke gezondheidszorgen en de zorgverleners zetten hiervoor de nodige medische kennis en de beschikbare technologie in.

Daarbij respecteren ze ieders waardigheid en zelfbeschikkingsrecht ongeacht je nationaliteit, sociale klasse, seksuele geaardheid of geloofsovertuiging. De zorgen met het oog op het voorkomen, behandelen en verzachten van je lichamelijke en psychische pijn maken integraal deel uit van je behandeling.

Met de Kwaliteitswet (in werking sinds 2022) werd het recht op kwaliteitsvolle zorg vertaald naar de dagelijkse praktijk en werden verschillende voorwaarden vastgelegd om kwaliteitsvolle en veilige gezondheidszorgverstrekkingen te garanderen. Meer informatie over de Kwaliteitswet kun je vinden via de website van de overheid.

Vrije keuze van een beroepsbeoefenaar

Je bent vrij in de keuze van zorgverlener en je hebt het recht om op elk moment één of verschillende zorgverleners over hetzelfde probleem te raadplegen. 

Die vrije keuze kan evenwel door de wet of door omstandigheden die eigen zijn aan de organisatie beperkt worden (bv. bij een gedwongen opname, bij aanwezigheid van slechts één specialist in het ziekenhuis). 

UZ Leuven hecht veel belang aan de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverlener. Als patiënt heb je het recht om vrij je zorgverlener te kiezen. Artikel 6 van de wet Patiëntenrechten zegt: "De patiënt heeft recht op vrije keuze van de beroepsbeoefenaar en recht op de wijziging van deze keuze behoudens, in beide gevallen, beperkingen opgelegd krachtens de wet."

Wanneer een beroep wordt gedaan op spoedgevallendiensten of georganiseerde wachtdiensten van de verschillende medische disciplines, kan deze vrije keuze echter niet gegarandeerd worden. Ook de operationaliteit van UZ Leuven als universitair opleidingsziekenhuis, kan ervoor zorgen dat het recht op vrije keuze beperkt wordt. Elke dienst garandeert voor alle patiënten 24/7 een kwaliteitsvolle medische opvang en begeleiding, en voorziet daarvoor een werkregeling. Zo is de werkverdeling van arts-specialisten (medische stafleden) en arts-specialisten in opleiding (ASO) opgesteld in functie van de specifieke bekwaamheden van de medische stafleden en van een optimale opleiding voor elke ASO. Op een raadpleging onder supervisie word je gezien door een ASO, die de eigen bevindingen bespreekt met een staflid (de supervisor). De organisatie van de werkregeling kan niet afhankelijk zijn van criteria die geen verband houden met de medische competentie van deze arts (bijvoorbeeld geslacht, leeftijd en religie) en kan niet worden aangepast omwille van jouw recht op vrije keuze van arts. 

Ook op hospitalisatieafdelingen werken wij met een vooraf afgestemde werkregeling voor de zorgverleners, zoals verpleegkundigen en zorgkundigen, die erop gericht is voor alle patiënten een kwaliteitsvolle opvang te voorzien en die niet zomaar kan worden aangepast omwille van jouw recht op vrije keuze van een zorgverlener.

Overeenkomstig de wet Patiëntenrechten en de deontologie heb je daarnaast ook steeds het recht om zorg te weigeren of om je tot een ander ziekenhuis te wenden. In geval van urgentie wordt in de mate van het mogelijke wel de nodige zorg toegediend, dit zonder dwang uit te oefenen.

Het recht op vrije keuze is een recht van de patiënt zelf en niet van andere personen, ten opzichte van wie zo nodig de gepaste maatregelen zullen worden genomen.

UZ Leuven staat afwijzend tegen alle vormen van discriminatie op grond van leeftijd, geslacht, geaardheid, huidskleur, religie, politieke overtuiging, afkomst, uiterlijke kenmerken en andere gronden. Dit zowel voor onze patiënten als voor onze zorgverleners.

UZ Leuven staat garant voor een optimale en respectvolle opvang en begeleiding van elke individuele patiënt en verwacht dat elke patiënt, alsook de personen die de patiënt begeleiden of vertegenwoordigen, respectvol omgaat met elke medewerker van UZ Leuven. 

Daarnaast heeft elke beroepsbeoefenaar ook het recht om jouw behandeling – om persoonlijke of beroepsredenen – niet verder te zetten, uitgezonderd in geval van nood. In geval de beroepsbeoefenaar de behandeling onderbreekt, moet hij je doorverwijzen zodat de continuïteit van je zorg gewaarborgd is.  Je kunt vragen om een kopie van je medisch dossier op te sturen naar de nieuwe zorgverlener.

Vernemen of een beroepsbeoefenaar verzekerd is en gemachtigd is zijn beroep uit te oefenen

Je hebt als patiënt het recht om te vernemen of een beroepsbeoefenaar verzekerd is en gemachtigd is om zijn beroep uit te oefenen. 

Geïnformeerd worden over je gezondheidstoestand

Je hebt recht op alle informatie die nodig is om inzicht te krijgen in je gezondheidstoestand (het betreft de diagnose, ook al is die negatief) en de vermoedelijke evolutie. De beroepsbeoefenaar vertelt je ook welk gedrag er bijgevolg wenselijk is (bv. in geval van risico's bij een zwangerschap). De beroepsbeoefenaar deelt je deze informatie mondeling en in een begrijpbare taal mee.

Wat als de informatie ernstig nadeel voor je gezondheid kan meebrengen?

Als de beroepsbeoefenaar van oordeel is dat de informatie op dat ogenblik een ernstig nadeel voor je gezondheid zou meebrengen, kan de beroepsbeoefenaar je bepaalde informatie onthouden. Voor die ongebruikelijke en tijdelijke handelwijze dient de beroepsbeoefenaar het advies van een collega in te winnen en moet de motivering van de onthouding aan het patiëntendossier toevoegen.  De gevoelige informatie wordt wel aan de eventuele vertrouwenspersoon meegedeeld.

Toestemming voor behandeling

Je hebt als patiënt het recht om te vernemen of de beroepsbeoefenaar verzekerd is en gemachtigd is om zijn/haar beroep uit te oefenen. Je hebt als patiënt het recht je te informeren over de verzekeringsdekking en de vergunnings- of registratiestatus van de beroepsbeoefenaar.

Je hebt het recht om geïnformeerd, voorafgaandelijk en vrij toe te stemmen in iedere tussenkomst van de beroepsbeoefenaar. De informatie wordt te gepasten tijde verstrekt en gebeurt in voor patiënt verstaanbare taal.

Dit betekent niet dat de zorgverlener voor elke handeling de expliciete toestemming moet vragen (bloedafname, bloeddruk meten, enz.). Ook uit je gedrag kan de zorgverlener je toestemming afleiden. Als je instemt met een behandeling, ga je in principe akkoord met elk onderdeel van die behandeling. In spoedsituaties, wanneer het onmogelijk is de wil van de patiënt of diens vertegenwoordiger te achterhalen, voert de beroepsbeoefenaar alle noodzakelijke tussenkomsten uit.

Bijstand door een vertrouwenspersoon

Je hebt als patiënt het recht om je te laten bijstaan door een of meer vertrouwenspersonen bij de uitoefening van al je patiëntenrechten. Je bepaalt zelf de draagwijdte van die bijstand door je vertrouwenspersoon. Dat kan zowel informeel (mondeling) als meer formeel (schriftelijk).

Als dat op jouw uitdrukkelijk verzoek gebeurt, kan je vertrouwenspersoon ook alleen en zonder jouw aanwezigheid optreden om het recht op informatie over je gezondheidstoestand, het recht op informatie over een behandeling, ingreep of onderzoek (in het kader van de geïnformeerde toestemming) en het recht op inzage en/of afschrift van je patiëntendossier uit te oefenen. In die gevallen is een schriftelijk mandaat aangewezen.

Toegang tot patiëntendossier

Je hebt recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard medisch dossier. Je mag een kopie van je medisch dossier opvragen. Na overlijden van de patiënt is enkel onrechtstreekse inzage mogelijk in diens patiëntendossier door de naaste familieleden tot en met de tweede graad en enkel via een beroepsbeoefenaar (enkel indien patiënt zich tijdens zijn leven er niet tegen verzet heeft).

Bescherming van persoonlijke levenssfeer

Enkel de zorgverleners die betrokken of nodig zijn bij je onderzoek of je behandeling, mogen hierbij aanwezig zijn. De informatie in verband met je gezondheidstoestand mag niet aan derden worden meegedeeld, behalve in geval van wettelijke afwijking en indien het nodig is voor de bescherming van de volksgezondheid of voor het beschermen van de rechten van anderen.

In UZ Leuven kun je ook onderzocht, behandeld en verzorgd worden door artsen, verpleegkundigen en paramedici in opleiding. Je moet hierover op voorhand geïnformeerd worden. Informatie over je gezondheid mag slechts in uitzonderlijke, door de wet omschreven, omstandigheden aan derden worden meegedeeld.

Meer informatie hierover vind je terug in het privacyreglement.

Klachtenbemiddeling

Wanneer je van oordeel bent dat een patiëntenrecht niet werd gerespecteerd, kun je contact opnemen met de ombudsdienst van het ziekenhuis. De ombudsdienst luistert, geeft informatie en bemiddelt om de communicatie te bevorderen en het vertrouwen tussen jou en de zorgverleners te herstellen.

Pijnbestrijding

Je hebt recht op pijnbestrijding. Zorgverleners moeten aandacht hebben voor pijn, de pijntoestand evalueren, de pijn behandelen en verzachten.

Belangrijke aandachtspunten

1. Je hebt als patiënt niet alleen rechten, maar ook de plicht om zo goed mogelijk met de zorgverleners samen te werken. Geef hen alle nodige en gevraagde informatie, kom je afspraken na en volg hun advies (medicatie, dieet,…) op. Respect voor elkaar draagt bij tot een goede zorgrelatie.
2. Respecteer als patiënt de huisregels van het ziekenhuis.
3. Bij het uitvoeren van uw rechten kun je worden bijgestaan door een zelfgekozen vertrouwenspersoon.
4. Wanneer je als patiënt niet in staat bent om je rechten zelf uit te oefenen, kan je vertegenwoordiger dat in jouw plaats doen. Deze persoon is:
   1. ofwel door jou aangesteld
   2. ofwel door de vrederechter als bewindvoerder
   3. ofwel via het wettelijke cascadesysteem van familieleden tot en met de tweede graad
5. Het ziekenhuis rekent op een correcte betaling voor de geleverde diensten. Heb je vragen bij de aanrekening van bepaalde prestaties, informeer je dan tijdig bij de dienst medische administratie. Het is steeds mogelijk om voorafgaand aan de opname een kostenraming te laten maken.