Endoscopische biopten

Uitvoerfrequentie

Dit onderzoek wordt 1x per dag uitgevoerd in het laboratorium (exclusief weekend en feestdagen).

Antwoordtijd

De tijd tussen het ontvangst van het staal en een eerste rapportering bedraagt 7 kalenderdagen. Wanneer bijkomend overleg en/of aanvullende onderzoeken vereist zijn, kan de tijd tot definitieve diagnose oplopen.

Staaltype/soort en minimale hoeveelheid

De aantallen en de locaties van de staalnamen zijn afhankelijk van de pathologische vraagstelling en moeten uitgevoerd worden volgens de internationaal aanvaarde richtlijnen.

Afname instructies en condities

• Etiket met patiëntgegevens op elk recipiënt
• Fixatie oplossing: afhankelijk van het type onderzoek, zie hieronder.
• Afname instructies:
  • Gastro-enterologie
    Na afname het weefsel onmiddellijk overbrengen in de voorgevulde potjes met gebufferde formol. Let erop dat het volume fixatief minstens 4 tot 5 x het volume is van de weefselfragmenten. Alleen bij speciale indicaties vragen wij vers materiaal: bij vermoeden van een lymfoom, GVHD, darmTX, bij vraag naar elektronenmicroscopie (zie ook staalafname instructie elektronenmicroscopie). De biopten moeten dan op een met fysiologisch water (0.9% NaCl) bevochtigd kompres, in een goed gesloten container, zo snel mogelijk naar de dienst Pathologische Ontleedkunde gebracht worden (bij voorkeur binnen de 30 minuten om drogingsartefacten te vermijden).
    Indien het staal niet binnen de 30 minuten kan afgeleverd worden, kan het lege artis ingevroren worden in met vloeibare N2 onderkoelde 2-methylbutaan.
    Gelieve bij het plannen van endoscopie voor CMV, Whipple, TBC contact op te nemen met klinische biologie en met de terzake bevoegde patholoog (zie "artsen en medewerkers").
    Niet alle immuunhistochemische onderzoeken vereisen vers weefsel, daarom kan de aanvragende arts steeds overleggen met de terzake bevoegde patholoog.
    In kader van Hirschsprung: de verse biopten moeten op een met fysiologisch water (0.9% NaCl) bevochtigd kompres, in een goed gesloten container, zo snel mogelijk naar de dienst Pathologische Ontleedkunde gebracht worden (bij voorkeur binnen de 30 minuten om drogingsartefacten te vermijden). Plaats afname biopsies steeds vermelden op afnameformulier
  • Pneumologie:
    Na afname het weefsel onmiddellijk overbrengen in de gebufferde formol 4%. Let erop dat het volume fixatief  minstens 4 x het volume is van de weefselfragmenten. De aanvragende arts kan steeds overleggen met de terzake bevoegde patholoog (zie "artsen en medewerkers")
  • Cardiologie:  
    • Myocard biopten gepreleveerd bij volwassenen: fixeren in gebufferde formol 4%. Voor speciale indicaties, meerbepaald bij vermoeden van metabole aandoeningen of stapelingsziekten moet 1 biopt gefixeerd worden in 2.5% glutaaraldehyde voor elektronenmicroscopisch onderzoek (zie instructies "elektronenmicroscopie").
    • Myocard biopten gepreleveerd bij kinderen: steeds minstens 1 biopt fixeren in 2.5% glutaaraldehyde voor elektronenmicroscopisch onderzoek (zie instructies "elektronenmicroscopie") en 1 biopt in gebufferde formol 4%.
    • De aanvragende arts kan steeds overleggen met de terzake bevoegde patholoog (zie "artsen en medewerkers").

In geval van dringende stalen: contacteer de terzake bevoegde patholoog (zie "artsen en medewerkers").
Enkel geldig voor kleine (max 3-4 mm) biopten: in geval van dringend staal waarvoor diagnose dezelfde dag gekend moet zijn, staal te bezorgen voor 12:00.

Afnameformulier of begeleidende brief

• coloscopie en gastroscopie vereisen een aparte aanvraag, aangezien dit 2 aparte onderzoeken zijn.
• indien van toepassing: datum en uur van start van fixatie vermelden op aanvraagformulier
• zorg altijd voor alle relevante klinische informatie en specificeer de vraagstelling
• het gebruik van andere fixatieva in het kader van een studie moet steeds vermeld staan op het aanvraagformulier.
• In geval van studiestalen: steeds rode sticker aanbrengen op aanvraagformulier
• specifiek formulier: "3033"
• Indien er enkel moleculaire testen worden aangevraagd op de biopten, gelieve dan steeds het juiste aanvraagformulier te gebruiken.
• Indien er vriescoupediagnose gewenst is, gelieve dit dan specifiek te vermelden op het aanvraagformulier.
• “Aanvraagformulier en aanbevelingen bij invullen”

Identificatie

• Primaire identificatie van staal moet plaatsvinden in aanwezigheid van patiënt.
• Elk recipiënt moet steeds op een correcte en éénduidige wijze geïdentificeerd worden, dus voorzien zijn van een etiket met de correcte patiëntgegevens (adressogram of barcode label KWS).
• Indien tijdens het onderzoek meerdere stalen bij dezelfde patiënt worden afgenomen, moeten deze worden voorzien van een unieke nummering en dit zowel op het deksel als op het recipiënt.

Verpakking

• Gelieve steeds 'gefixeerde' en 'verse' stalen van eenzelfde patiënt samen te verpakken.
• Gebruik steeds juiste kleur zakje: gefixeerd staal (kleurloos) -vers staal (groen) -vraag naar vriescoupe (rood -vermelden op aanvraagformulier).

Verzending

• Gefixeerde stalen verzendt u bij kamertemperatuur.
• Vers weefsel op een kompres (bevochtigd met fysiologisch water) in een gesloten container transporteren bij 4°C, op smeltend ijs (geen droog ijs!) of in een coldpack dat uit de koelkast komt (niet uit de diepvriezer). Het vers materiaal dient binnen 30 minuten na afname op de dienst Pathologische Ontleedkunde afgeleverd te worden.
• Ingevroren materiaal bewaren/transporteren in vloeibare stikstof/droogijs.
• Vriescoupe: steeds te verzenden in rood zakje en handgeschreven vermelding "vriescoupe" op afnameformulier
• U vindt algemene informatie in de rubriek “staal verzenden”

Methode

De biopten worden na fixatie (minimaal 1uur maximaal 72 uur) verder verwerkt tot een paraffineblok, waarvan dan coupes van 5µm gesneden worden.
Biopten voor immuunhistochemisch onderzoek moeten vers worden opgestuurd. Hiervan kunnen dan 5µm vriescoupes gesneden worden.

Policy

De dienst Pathologische Ontleedkunde streeft naar een continue verbetering van de dienstverlening, waarbij de patiënt centraal staat.
Om een optimale technische verwerking en diagnostiek te garanderen, is het ook van essentieel belang dat de stalen op een correcte manier worden geïdentificeerd, bewaard en getransporteerd en bovendien vergezeld zijn van een correct en volledig ingevuld aanvraagformulier.
Indien de richtlijnen in de staalafname instructie niet worden nageleefd, wordt er contact opgenomen met de aanvragende arts of wordt er een melding gemaakt in het verslag. In deze gevallen kan de doorstroomtijd verlengd zijn.

Opmerkingen

Indien dit een afgedrukt formulier is, controleer http://www.uzleuven.be/pathologische-ontleedkunde/staalafnames voor recentste versie.
Huidige versie PO-AL025-WW04-M03