Longechografie kan vroege longschade bij reumapatiënten opsporen

Patiënten met reumatoïde artritis, een auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem de gewrichten en het longweefsel aanvalt, lopen meer risico op longfibrose. Dat is longschade door littekenvorming in de longen. Heel wat mensen die leven met reumatoïde artritis zijn minder actief omdat ze last hebben van vermoeidheid en gewrichtspijn. Daardoor merken artsen symptomen zoals kortademigheid of inspanningsvermoeidheid vaak te laat op.

Zo’n 1000 tot 1500 Belgen krijgen jaarlijks de diagnose longfibrose. Al blijven er heel wat mensen onder de radar door een gebrek aan diagnose. Vandaag bestaat er bovendien nog geen eenvoudige, betrouwbare screeningsmethode om longfibrose vroegtijdig op te sporen.

Tot op vandaag is een CT-scan van de longen de gouden standaard voor het opsporen van longfibrose. Toch is het niet haalbaar om bij elke patiënt met reumatoïde artritis toe te passen. Het onderzoek gebruikt straling, is duur en tijdsintensief. Daarom onderzocht een team van pneumologen en reumatologen van UZ Leuven of longechografie een alternatief kan zijn als eerste screeningsstap. Die techniek is al goed bekend op spoed en intensieve zorgen, waar artsen ze gebruiken om bij patiënten met ademhalingsproblemen snel te zien of er sprake is van een klaplong of longontsteking.

Snel, veilig en niet-invasief

In totaal namen 116 personen met reumatoïde artritis deel aan de studie in UZ Leuven. Ze namen daarvoor deel aan verschillende onderzoeken: een CT-scan met hoge resolutie, longfunctietesten, vragenlijsten over hoest en kortademigheid, én een longechografie. Daarbij keken de onderzoekers in 72 zones naar zogenaamde B-lijnen: echobeelden die ontstaan door de manier waarop geluidsgolven weerkaatsen en kunnen wijzen op verandering of littekenvorming in het longweefsel.

De onderzoekers stelden op basis van de longechografieën vast dat 11,8% van de patiënten longfibrose had. Bij 5% van hen waren vroege, subtiele afwijkingen zichtbaar. De studie concludeerde dat longechografie een bijzonder geschikte manier is om onderliggende longafwijkingen uit te sluiten, wat de techniek een veelbelovende screeningsmethode maakt. De longechografie presteerde ook beter dan vragenlijsten op basis van klachten zoals kortademigheid of hoest. Die bleken weinig betrouwbaar om longfibrose op te sporen. 

Dr. Marie Vermant, doctoraatsonderzoeker aan de KU Leuven en eerste auteur van deze studie: “CT-scans blijven de gouden standaard om longfibrose te diagnosticeren en nauwkeurig in kaart te brengen. Maar een longechografie is een snelle, veilige en niet-invasieve manier om bij vermoedens van longschade al een eerste check uit te voeren. Als het beeld geruststelt, is de kans op een probleem klein. Als er toch longafwijkingen zichtbaar zijn, kunnen zorgverleners sneller doorverwijzen en de nodige testen inplannen. Zo zetten we CT-scans gerichter in en worden patiënten niet onnodig blootgesteld aan straling.”

Nog geen standaardzorg

Het onderzoek past in de groeiende internationale interesse die het gebruik van longechografie bij reuma onderzoekt. Hoewel de resultaten veelbelovend zijn, moet verder onderzoek op grotere schaal uitwijzen hoe de techniek op een betrouwbare en uniforme manier ingebouwd kan worden in toekomstige screeningsprogramma’s. 

Dr. Vermant: “Als ook die resultaten bevestigd worden, kan longechografie helpen om longschade bij patiënten met reumatoïde artritis vroeger te ontdekken en sneller te behandelen. In de toekomst hopen we op die manier te vermijden dat bepaalde mensen pas jaren later een diagnose krijgen.”