Extra dosis straling verlaagt kans op terugkeer prostaatkanker

21 januari 2021

Een extra dosis straling precies op de tumor verbetert de vooruitzichten van mannen met niet-uitgezaaide prostaatkanker, zonder extra bijwerkingen. De kans dat de ziekte binnen vijf jaar terugkomt, is voor hen minder groot dan voor mannen die de ‘boost’ niet krijgen. Dat blijkt uit een groot internationaal onderzoek waaraan UZ Leuven meewerkte.

Illustratie van man die bestraling krijgt

Een extra dosis bestraling bij mannen met niet-uitgezaaide prostaatkanker exact op de plek waar de hoofdtumor zat, blijkt de kans op herval te verlagen.

Een van de behandelingen die mannen met niet-uitgezaaide prostaatkanker kunnen ondergaan is bestraling. Artsen bestralen dan de hele prostaat, waar de kankercellen meestal op meerdere plekken zitten. Alleen de hoofdtumor is echter zichtbaar op de scan.

Als de ziekte ondanks de behandeling terugkomt, is dat regelmatig precies waar die zichtbare hoofdtumor zat. Een extra dosis straling exact op die plek blijkt de kans op herval te verlagen. Dat blijkt uit de FLAME-trial: een groot onderzoek bij 571 patiënten van het UMC Utrecht, Antoni van Leeuwenhoek, UZ Leuven en Radboudumc.

Minder herval

Patiënten kregen binnen het onderzoek 35 bestralingen met of zonder zo’n extra dosis straling op de zichtbare tumor. Bij mannen die de boost kregen, kwam de ziekte in de eerste vijf jaar na de behandeling minder vaak terug. Ook bleef de PSA-waarde, een belangrijke indicator voor prostaatkanker, laag bij 92 procent van de mannen in de boost-groep. Ter vergelijking: dat was zo bij 86 procent van de controlegroep. Het gaat om mannen van wie de tumor door de arts was ingedeeld als ‘matig of hoog risico’.

Geen extra bijwerkingen

“De bestralingsboost halveert dus het aantal mannen dat de PSA-waarde weer omhoog ziet gaan in de eerste vijf jaar na hun behandeling: van 15 naar 8 procent”, zegt radiotherapeut en hoofdonderzoeker Linda Kerkmeijer van het UMC Utrecht en Radboudumc. “De bestralingsboost gaf bovendien geen extra bijwerkingen, wat een belangrijke uitkomst is.” De behandeling is nu beschikbaar in het UMC Utrecht, Antoni van Leeuwenhoek, UZ Leuven en Radboudumc.

“Een substantieel aantal mannen kan hier baat bij hebben”, zegt radiotherapeut Floris Pos van het Antoni van Leeuwenhoek. “In Nederland bestralen we jaarlijks honderden mannen die voor deze behandeling in aanmerking zouden kunnen komen. Dus het kan een hoop leed voorkomen, want als de kanker terugkomt betekent dat voor patiënten: onzekerheid, onderzoeken en zware vervolgbehandelingen zoals een operatie of hormoontherapie.”

Ondertussen zijn we gestart met een vervolgonderzoek dat de nieuwe boost-behandeling combineert met slechts vijf keer bestralen, wat in de toekomst standaard kan worden.
Prof. dr. Karin Haustermans - radiotherapeut-oncoloog

Maar vijf keer bestralen

Toen de FLAME-trial van start ging, was de standaardbehandeling voor deze groep patiënten 35 keer bestralen. In de afgelopen jaren werd dat aangepast naar 20, en voor mannen met een minder agressieve vorm zelfs nog maar 5 bestralingen.

“Ondertussen zijn we gestart met een vervolgonderzoek dat de nieuwe boost-behandeling combineert met slechts vijf keer bestralen”, zegt radiotherapeut-oncoloog prof. dr. Karin Haustermans van UZ Leuven. “Het ziet er namelijk naar uit dat vijf keer bestralen ook voor deze groep patiënten in de toekomst standaard kan worden.”

Dit toestel wordt in UZ Leuven gebruikt voor de bestraling van prostaatkanker.

Deelnemen aan de studie?

Wilt u weten of u in aanmerking komt voor de vervolgstudie, neem dan contact op met uw behandelend arts.

Gerelateerd

Meer nieuws over "Radiotherapie-oncologie"

Nieuwe filmpjes geven duidelijk beeld van kankerbehandelingen

9 februari 2023
Starten met een behandeling tegen kanker roept heel wat vragen en bezorgdheden op. In drie gloednieuwe informatieve filmpjes leggen zorgverleners uit wat verschillende kankerbehandelingen inhouden.
Lees meer
Meer nieuws over "Radiotherapie-oncologie"

Behandelingen tegen neveneffecten chemotherapie voortaan terugbetaald

6 februari 2023
Hoofdhuidkoeling en handvoetkoeling kunnen bepaalde nevenwerkingen van chemotherapie, zoals haarverlies en zenuwschade, beperken of zelfs voorkomen. Minister Frank Vandenbroucke kondigde aan dat die behandelingen voortaan terugbetaald worden, een beslissing waarmee UZ Leuven zeer tevreden is.
Lees meer
Meer nieuws over "Prostaatkanker "

Nieuwe aanpak uitbehandelde prostaatkankerpatiënten focust op verwijderen uitzaaiingen

25 november 2022
Prostaatkankerpatiënten bij wie na verloop van tijd hormonale behandeling niet meer werkt, hebben niet veel behandelingsmogelijkheden meer. Een Leuvense studie toont aan dat het interessanter is eerst te kiezen voor het het verwijderen van uitzaaiingen van de kanker.
Lees meer
Laatste aanpassing: 23 juni 2023