Verpleegkundig consulent Ingrid Keyaerts is al bijna 20 jaar de drijvende kracht achter de ambulante brandwondenzorg in UZ Leuven. Ze is dan ook de geschikte persoon om ons vanuit de praktijk te vertellen hoe een ongeluk snel gebeurd is.
“Hete vloeistoffen zijn de belangrijkste oorzaak van brandwonden, vooral bij kinderen”, vertelt Ingrid. “Concreet is dat meestal thee, koffie, soep en soms spaghettisaus. Volwassenen verbranden zich ook vaak aan heet vet bij kookongevallen, zowel thuis als op het werk. Zo goed als iedere professionele kok kreeg al eens een brandwonde. Sommige chefs zien we zelfs meerdere keren in ons brandwondencentrum. Het is eigen aan hun beroep en aan de stress en haast in de restaurantkeuken.”
Door hun fragiele huid hebben kinderen snel diepe brandwonden
Ingrid Keyaerts
“We zien ook regelmatig brandwonden door een warmwaterkruik. Vaak hebben mensen een warmwaterkruik die misschien één keer per jaar uit de kast komt en waarvan de sluiting niet meer waterdicht is. Het is dan ook een veel beter idee om een elektrisch dekentje te gebruiken. Of een kersenpitkussen, op voorwaarde dat je de opwarmtijd op het etiket respecteert.”
Onvoorspelbare kinderen
“Zeker als het kouder wordt, zien we meer brandwonden bij kinderen. De kachels gaan opnieuw aan en ze verbranden zich aan het hete glas. Of aan een heet strijkijzer. Kinderen zijn nu eenmaal gemakkelijke slachtoffers. Kleuters en peuters zijn soms wat ongeremd en maken bruuske bewegingen. En elke dag kunnen ze wat meer, waardoor ze onvoorspelbaar zijn. Je moet bij manier van spreken maar je rug draaien en een ongeval kan gebeurd zijn. Hun huid is ook fragieler, waardoor een kort contact al voor diepe brandwonden kan zorgen.”
Vuur en vlam
“Vuur is ook een belangrijke oorzaak van brandwonden bij volwassenen. Het gaat dan bijvoorbeeld om ongevallen met de barbecue. Als de lente aanbreekt, krijgen we er weer vaker mee te maken. Vaak zijn het mensen die een brandversneller gebruiken of die niet correct met het vuur omgaan. Veiligheid en rust zijn de sleutelwoorden. Doe geen verschillende dingen tegelijk en hou je aandacht bij de barbecue.”
Brandwonden in cijfers
“Ook steekvlamverbranding bij arbeidsongevallen komt vaak voor, onder andere bij elektriciens of lassers. Een vat waar een restje olie in zit of een ontvlambaar product in de buurt kan makkelijk vuur vatten. Echte elektrocutie hoort ook in dit rijtje thuis, maar is gelukkig eerder zeldzaam. Bij zulke gevallen wordt de patiënt altijd opgenomen in het ziekenhuis, omdat we dan zijn hart goed moeten monitoren.”
Chemische producten
“Bij een chemische brandwonde moet je altijd contact opnemen met een brandwondencentrum, want het product kan nog fel en snel doorwerken. We zien vaak mensen binnenkomen met een cementverbranding. Nat cement is namelijk een chemisch proces en je beseft niet meteen dat het je huid aantast. Je werkt bijvoorbeeld aan je oprit, zit met je blote knieën in de natte cement, en ’s avonds merk je dat je knieën rood of grijs zijn. Een grijze kleur wijst op een brandwonde waarbij de diepere lagen van de huid al zijn aangetast.”
“Ook goed om te weten: als je een chemische brandwonde spoelt, moet je er goed voor oppassen dat de spoelvloeistof niet uitloopt op de rest van je lichaam. En zet chemische producten hoog genoeg weg, zodat kinderen er niet bij kunnen.”
De zon
En brandwonden door de zon? “We stellen vast dat de mensen zich intussen gelukkig bewust zijn van de gevaren van de zon. Echte zonnebrand zien we daardoor minder dan vroeger in het ziekenhuis. En als we het zien, gaat het meestal om mensen die naar een festival zijn geweest: in de roes van plezier en drank vergeten ze soms om zich in te smeren. Brandwonden door zonnebrand moeten goed opgevolgd worden omdat er sprake is van veel vochtverlies. Ze zijn ook heel pijnlijk.”
3 gouden tips bij brandwonden
Tip 1: spoel met water
Eerst water, de rest komt later: die klassieker geldt nog altijd. Hou de brandwonde onmiddellijk minstens 20 minuten onder lauw water. Met koud water hou je het niet lang genoeg vol en koel je te fel af.
Tip 2: hou het hoog
Hou de brandwonde — als dat kan — hoger dan je hart.
Heb je je verbrand aan je hand of voorarm? Hou dan de kraag van je trui of T-shirt vast. Zo beperk je de zwelling en kunnen de herstellende stoffen vlotter binnendringen tot in de huidcellen.
Tip 3: vergeet de nazorg niet
Hydrateren is de boodschap. Breng minimum drie keer per dag een hydraterende crème of lotion aan op de genezen brandwonde. Bescherm die ook een half uur voor je naar buiten gaat tegen de zon met zonnecrème factor 50. Herhaal dat om de twee uur, een jaar lang. En drink regelmatig een groot glas water.
(Tekst: Ruben Nollet)
