Spataders

Oorzaak

Spataders ontstaan door een slechte werking van de kleppen. Een goede werking van de kleppen in de aders verhindert dat het bloed bij het rechtstaan terugvloeit naar de voeten door de zwaartekracht. Als de kleppen niet goed werken, dan ontstaan spataders:

• Bloed vloeit terug door de slechte werking van de kleppen in de aders (veneuze insufficiëntie)
• Het bloed stapelt zich op in de diepe of oppervlakkige aders en de druk stijgt
• De ader zetten zich uit
• Uitgezette oppervlakkige aders noemen we spataders.

Spataders zijn een vorm van oppervlakkige veneuze insufficiëntie. Volgens de bovenstaande oorzaak worden spataders ‘primaire varices’ genoemd. ‘Secundaire varices’ ontstaan door een eerdere oorzaak van diepe veneuze insufficiëntie (ontsteking van de aders of een verstopping van de aders) waardoor de bloedsomloop van de aders grotendeels verloopt via de oppervlakkige aders. Die oppervlakkige aders worden dan als het ware ‘overbelast’ waardoor hier varices ontstaan.

Risicofactoren

• Erfelijkheid: hebt u ouders met spataders, dan loopt u een groter risico
• Leeftijd: spataders ontstaan meestal pas op middelbare leeftijd
• Vaker bij vrouwen
• (Herhaalde) zwangerschap: de uitgezette baarmoeder oefent druk uit op de aders en een veranderde hormonenbalans zorgen voor een hoger risico op spataders
• Hormonen, orale anticonceptie
• Obesitas (zwaarlijvigheid)
• Staand of zittend beroep (bij langdurig staan, staan de kleppen open en dit geeft een grote druktoename). Ook lange reizen bv. met het vliegtuig waarbij men lang in dezelfde positie zit, is een risicofactor.

Symptomen

De voornaamste symptomen van spataders zijn:

• Duidelijk zichtbare aders (wordt als storend ervaren)
• Vermoeide, zware benen
• Krampen in de benen
• Tintelingen (net alsof er mieren over de benen lopen)
• Jeuk
• Lokale pijn of branderig gevoel over kluwen van bloedvaten
• Vochtopstapeling, zwelling

Spataders zijn zelf niet gevaarlijk, maar ze kunnen wel lastige tot gevaarlijke verwikkelingen leiden.

• Na bruine verkleuring van de huid (okerdermatitis) volgen vaak:
  • Verharding van de huid (lipo- en dermatosclerosis)
  • Witte littekenhuid (atrofie blanche)
  • Open beenwonde (ulcus) die slecht geneest
• Rode, harde en pijnlijke zone, waarbij ook nog een bloedprop wordt gevormd, door ontsteking van een oppervlakkige ader (tromboflebitis)
• Felle bloeding ter hoogte van een spatader als ze gekwetst raken

Diagnose

Bij (een vermoeden van) deze aandoening voeren we volgende onderzoeken uit: 

Een duplexscan (echo) wordt uitgevoerd ter bevestiging van de aandoening en de opvolging ervan. Dit onderzoek wordt ook uitgevoerd vlak voor de ingreep om de locatie van de spataders precies in beeld te brengen.

Behandeling

De volgende opties zijn de mogelijke behandelingen voor spataders: