Slimme handen in het OKA

Een stille assistent met stalen precisie

In de operatiezaal van UZ Leuven staat steeds vaker een robot naast de chirurg. Geen machine die zelfstandig snijdt, wel een slimme assistent die de fijne bewegingen van de chirurg omzet in superprecieze ingrepen. Dankzij 3D-camera’s en mini-instrumenten die door kleine openingen werken, kunnen artsen vandaag veel complexere ingrepen uitvoeren zonder grote snedes. Dat betekent: minder bloedverlies, minder pijn en een sneller herstel.

Van 200 naar 1.600 robotoperaties per jaar

Waar UZ Leuven in 2007 zo’n 200 robotgeassisteerde ingrepen per jaar deed, zijn dat er vandaag al 1.600. Met de aankoop van vier nieuwe robots, waaronder een innovatieve éénarmige robot, breidt het ziekenhuis die aanpak verder uit naar zeven chirurgische disciplines. Van urologie tot gynaecologie en van hartchirurgie tot NKO.

Eén arm, één opening: opereren via de mond

Nieuw in het ziekenhuis is de zogenaamde single-portrobot. Die werkt met één arm en kan opereren via een enkele toegang, bijvoorbeeld via de mond of anus. Begin november voerde UZ Leuven als eerste ziekenhuis in België een succesvolle keeloperatie uit met die robot. Zo’n ingreep is minder belastend voor patiënten én kan moeilijk bereikbare tumoren beter behandelen. De eenarmige robot wordt momenteel gebruikt voor alle chirurgie via de mond en voor een aantal verwijderingen van prostaat-, nier- en darmtumoren.

Leren opereren met robots

UZ Leuven is ook een opleidingscentrum voor toekomstige chirurgen. De vierarmige robots in UZ Leuven hebben een besturingssysteem dat door twee personen bediend kan worden. Zo blijft de ervaren chirurg voor 100 procent de controle houden over het verloop van de operatie, terwijl de chirurg in opleiding een klein gedeelte van de ingreep uitvoert onder begeleiding. Chirurgen in opleiding leren de kneepjes van het vak op simulatoren. Zo wordt veilig en grondig geleerd.

Niet elke operatie hoeft met een robot

Robotchirurgie is een indrukwekkende technologie, maar het is niet de oplossing voor élke operatie. De kostprijs ligt 1.000 tot 3.000 euro hoger dan klassieke chirurgie, en wordt zelden terugbetaald. Als universitair ziekenhuis onderzoekt UZ Leuven bij elke ingreep of een robot een echte meerwaarde biedt voor de patiënt. Robotchirurgie wordt momenteel, met uitzondering van prostaatverwijdering, nog niet terugbetaald. Het ziekenhuis draait zelf op voor de kosten. Vergelijkende studies die kijken naar de herstelduur, genezingskans en kosten-batenanalyse bij robotchirurgie zijn dus zeker nodig.

(Tekst: Ann Lemaître)