Hormonale en metabole reacties bij kritieke ziekte
Al meer dan 20 jaar doet prof. dr. Greet Van den Berghe translationeel onderzoek in het domein van de intensieve geneeskunde. Bij dat onderzoek vertrekt de onderzoeker van de patiënt en van concrete diagnoses, om via wetenschappelijk onderzoek in het laboratorium nieuwe therapieën te vinden die men terug bij de patiënt probeert toe te passen. Op die manier heeft professor Van den Berghe nieuwe inzichten verworven in hormonale en metabole reacties bij kritieke ziekte – inzichten die ze ook vertaald heeft naar de klinische praktijk.
Prof. dr. Greet Van den Berghe ontving
de FWO-Excellentieprijs
in de klinische biomedische wetenschappen.
‘Vlaamse Nobelprijs’
Om de vijf jaar reikt het FWO (Fonds Wetenschappelijk Onderzoek) vijf FWO-Excellentieprijzen uit: in de klinische biomedische wetenschappen, de fundamentele biomedische wetenschappen, de exacte wetenschappen, de toegepaste wetenschappen, en de taal-, cultuur- en maatschappijwetenschappen.
De prijs wordt toegekend door een internationale jury vooraanstaande wetenschappers en de laureaten ontvangen elk 100.000 euro voor hun onderzoekscarrière. Vanwege hun grote prestige wordt ook wel gesproken van de ‘Vlaamse Nobelprijzen’. Prof. dr. Greet Van den Berghe is onderscheiden met de FWO-Excellentieprijs in de klinische biomedische wetenschappen. De prijs werd uitgereikt door koning Filip.
Het onderzoek heeft de zorg voor patiënten over de hele wereld al ingrijpend veranderd, en opent nog steeds nieuwe perspectieven voor onderzoek
“De professor is erin geslaagd om een performant team uit te bouwen, zowel in haar lab als in de klinische praktijk, zodat ze de volledige cyclus van basisonderzoek tot finale toepassing in patiëntenzorg kan bestrijken. Het onderzoek van Greet Van den Berghe heeft de zorg voor patiënten over de hele wereld al ingrijpend veranderd, en opent nog steeds nieuwe perspectieven voor onderzoek dat zich uitstrekt tot andere domeinen ver buiten haar eigen veld,” benadrukt het FWO.
Bloedsuiker
In 2001 bracht het onderzoeksteam van professor Van den Berghe een artikel uit over bloedsuikercontrole bij kritieke patiënten. Het inzicht dat het belangrijk is om de bloedsuikerspiegel van patiënten laag te houden werd ondertussen zowat in de hele wereld overgenomen.
Professor Van den Berghe: “Alle kritiek zieke patiënten vertonen een stijging van de bloedsuikerspiegel, onafhankelijk of ze diabetes hebben of niet. Vroeger ging men ervan uit dat dat goed was, een stressreactie van het lichaam om te herstellen. Maar in het lab ontdekten we dat die veronderstelling misschien wel fout was. Drie grote studies in de klinische praktijk bevestigden dat.”
Sindsdien is het in ons ziekenhuis de standaardprocedure om ervoor te zorgen dat kritiek zieke patiënten, volwassenen én kinderen, een stabiel en normaal bloedsuikergehalte hebben. Die inzichten kregen internationaal heel wat navolging.
Vasten
Een tweede grote ommezwaai kwam er met de vaststelling dat het zo snel mogelijk geven van voeding rechtstreeks in de bloedbaan van kritieke patiënten een foute keuze was.
Klinische studies bevestigden de inzichten uit het lab: kritieke patiënten zonder intraveneuze voeding doen het een pak beter dan patiënten die wel artificiële voeding krijgen
Professor Van den Berghe: “Dat inzicht begon in het lab, toen we ontdekten dat mechanismen die geactiveerd worden door niet eten of vasten bijdragen aan het herstel bij kritieke ziekte. Die hypothese werd verder getoetst bij patiënten in de klinische praktijk.”
Samen met prof. dr. Michael Casaer en andere leden van haar team deed professor Van den Berghe een multicentrische studie op medische en chirurgische intensieve diensten. De resultaten waren opnieuw verbluffend. De studie werd gepubliceerd in 2011 en wees uit dat de patiënten zonder intraveneuze voeding het een pak beter deden.
In UZ Leuven en in de meeste andere ziekenhuizen wacht men tegenwoordig een week voor men zo’n artificiële voeding geeft aan patiënten op intensieve zorg.