Eerste patiënten krijgen behandeling in protontherapiecentrum

16 september 2020

Tijdens de zomer van 2020 kregen de eerste patiënten een bestraling in het gloednieuwe protontherapiecentrum in Leuven. Protontherapie is een innovatieve vorm van radiotherapie die heel gericht een tumor bestraalt en zo het gezonde weefsel errond minimaal beschadigt. Het is de eerste keer dat behandelingen met protontherapie in België plaatsvinden. De behandelingen van de eerste patiënten verliepen vlot.

In het najaar van 2016 begon de bouw van het eerste protontherapiecentrum in België. Zomer 2020 was het zover: het Leuvense protontherapiecentrum PARTICLE ging van start. De eerste patiënt, een jongeman met een zeldzame hersentumor, kreeg op 22 juli 2020 zijn bestraling. Ondertussen kregen al 7 patiënten een behandeling met protontherapie.

Protontherapie is een innovatieve vorm van radiotherapie die heel gericht kwaadaardige tumoren bestraalt en zo minder gezond weefsel beschadigt. De therapie is wereldwijd in opmars voor de behandeling van een aantal kankers waarbij het extra belangrijk is om de omliggende weefsels te beschermen. Het kan dus gaan om kinderen met kanker of volwassenen met een tumor dicht bij levensnoodzakelijke of kwetsbare organen als de hersenen of de ogen.

Behandeling in eigen land

Tot nu toe moesten patiënten die in aanmerking kwamen voor protontherapie naar buitenlandse centra reizen, meestal naar Duitsland, Frankrijk of Zwitserland. De Belgische overheid vergoedde daarbij de behandelkosten, maar voor patiënten was de reis een zware belasting. Voortaan kunnen Belgische patiënten hun behandeling dus in Leuven krijgen. Naar schatting 150 tot 200 patiënten komen jaarlijks in aanmerking voor protontherapie. Dat aantal kan in de toekomst nog stijgen als er op basis van klinisch-wetenschappelijke studies nieuwe behandelvoorwaarden voor protontherapie bijkomen.

Twee deeltjesversnellers

Buurlanden als Nederland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, Zwitserland en de UK kregen de voorbije jaren al hun eigen protontherapiecentrum. Het nieuwe protontherapiecentrum op campus Gasthuisberg is uniek in Europa omdat het uit twee delen bestaat: een ruimte voor behandeling van patiënten en een aparte bunker voor hoogtechnologisch onderzoek, waarbij elke bunker een eigen deeltjesversneller of cyclotron heeft. Daarmee heeft PARTICLE een streepje voor op andere Europese protontherapiecentra, waar onderzoek ’s avonds en in het weekend moet gebeuren omdat het bestralingstoestel overdag bezet is voor patiënten. Voorlopig wordt enkel de stralingsbunker voor patiënten gebruikt, de onderzoeksbunker zal later op het jaar van start gaan.

Structurele samenwerking

PARTICLE, kort voor Particle Therapy Interuniversity Center Leuven, is een klinische en wetenschappelijke samenwerking tussen zes universitaire ziekenhuizen en hun netwerkziekenhuizen. Dat is een primeur voor ons land, net als de structurele samenwerking over de taalgrens heen.

UZ Leuven, KU Leuven, Cliniques universitaires Saint-Luc en UCLouvain investeren in het nieuwe behandel- en onderzoekscentrum en werken daarvoor samen met UZ Gent, CHU-UCL-Namur, UZ Antwerpen en UZ Brussel. Ook de wisselwerking met andere niet-universitaire ziekenhuizen in Vlaanderen en Wallonië zorgt voor een ruim bereik: dankzij de netwerken rond de vijf universitaire ziekenhuizen kan PARTICLE 80 procent van alle radiotherapiecentra in ons land bereiken. Hoewel de patiënt naar Leuven komt voor de bestraling met protonen, blijft de eigen arts nauw betrokken.

Het hoogtechnologische centrum bevindt zich op de Health Sciences campus Gasthuisberg, dicht bij de afdeling radiotherapie-oncologie, de afdeling radiologie, het medical imaging research center en de afdeling nucleaire geneeskunde. De levering en installatie van de protontherapietoestellen gebeurde door IBA, marktleider in de protontechnologie. Het gebouw voldoet aan uiterst strenge eisen op het vlak van veiligheid en stralingsbescherming.

Laatste aanpassing: 2 februari 2021