Van cel naar tumor
Alle menselijke weefsels bestaan uit cellen. Die kunnen zich delen als dat nodig is, bijvoorbeeld om oude of beschadigde cellen te vervangen. Als die celdeling ontregeld is en cellen zich ongeremd delen, kan er een gezwel (tumor) ontstaan. Dat kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Een kwaadaardige tumor, ofwel kanker, kan ingroeien in de omringende gezonde weefsels en kan zo ook uitzaaien.
Bestraling (radiotherapie)
Bestraling kan alle types cellen in het lichaam doden of beschadigen, maar kankercellen zijn gevoeliger voor straling dan gezonde cellen. Gezonde cellen kunnen immers beter herstellen van lichte stralingsschade dan kankercellen.
Bestraling of radiotherapie neemt een belangrijke plaats in bij de behandeling van patiënten met kanker. Ongeveer 40-50% van alle patiënten met kanker wordt op een bepaald moment tijdens de ziekte behandeld met radiotherapie, al dan niet in combinatie met chemotherapie en/of doelgerichte medicijnen. De meerderheid van de bestraalde patiënten wordt behandeld met de bedoeling te genezen, maar radiotherapie speelt ook een belangrijke rol bij het verzachten van klachten.
Bestralingstechnieken
Bestraling is mogelijk aan de hand van verschillende technieken. Op basis van onder meer het type tumor, de grootte en vorm, de lokalisatie en de ligging ten opzichte van de omringende gezonde weefsels, wordt de meest optimale bestralingstechniek gekozen.
Daarbij is het doel steeds om een maximale stralingsdosis op de tumor toe te dienen om deze te beschadigen en vernietigen en tegelijkertijd de blootstelling van gezond weefsel zoveel mogelijk te beperken om deze te beschermen.
Ondanks de grote technologische vooruitgang in de afgelopen jaren, blijft het met de klassieke radiotherapietechnieken soms moeilijk om in specifieke situaties (o.a. bij jonge patiënten of voor tumoren dicht tegen zeer gevoelige structuren) het gezonde weefsel dat de tumor omringt voldoende te sparen. Protontherapie kan hier een oplossing bieden: protontherapie vermindert in bepaalde gevallen de stralingsbelasting van de gezonde weefsels terwijl de stralingsdosis voor de tumor gelijk blijft.