Coeliakie

Symptomen

Bij kinderen zijn de meest voorkomende symptomen van coeliakie:

1. Darmklachten: diarree, buikpijn, opgezette buik of constipatie, verminderde eetlust 
2. Algemene klachten: slecht gehumeurd, lastig, gewichtsverlies, bloedarmoede, aften in de mond
3. Andere klachten: groeiachterstand (bij lang bestaande klachten), vertraagde puberteit, hoofdpijnklachten of gewrichtsontsteking

Bij volwassenen zijn de meest voorkomende symptomen van coeliakie:

1. Darmklachten: diarree, opgezette buik of constipatie, verminderde eetlust of buikpijn
2. Algemene klachten: vermoeidheid, gewichtsverlies, bloedarmoede of botontkalking
3. Andere klachten: neurologische of psychische problemen, onvruchtbaarheid

Risicofactoren

Gluten

Blootstelling aan gluten (aanwezig in tarwe, gerst, rogge, spelt en kamut) is noodzakelijk voor het ontwikkelen van coeliakie, zowel bij zuigelingen als op latere leeftijd.

Andere aandoeningen

Diabetes type I (suikerziekte), schildklieraandoeningen of andere auto-immuunziektes komen vaker voor, alsook het Down-, Turner- en Williams-syndroom.

Omgevingsfactoren

Factoren zoals virale infecties of veranderingen in de darmflora liggen mee aan de oorzaak van coeliakie, maar zijn nog onvoldoende bestudeerd.

Erfelijkheid

Bepaalde codes in het erfelijk materiaal, specifiek HLA DQ2/8, zijn noodzakelijk, maar niet voldoende gezien niet alle personen of familieleden met deze codes coeliakie ontwikkelen. Deze codes bevinden zich op genen die een essentiële functie vervullen in het reguleren van ons afweersysteem en het herkennen van potentieel schadelijk materiaal, waaronder de componenten van ons voedsel. In het geval van coeliakiepatiënten, wordt gluten onterecht geïdentificeerd als een bedreiging door het lichaam, waardoor het immuunsysteem wordt geactiveerd en een chronische ontstekingsreactie in het darmslijmvlies wordt geïnitieerd.

Behandelingen

De enige behandeling is een strikt glutenvrij dieet, waarbij het darmslijmvlies zich meestal kan herstellen na enkele maanden of jaren.

Gezien genezing nog niet mogelijk is, wordt een levenslang dieet en opvolging aangeraden.

Onderzoeken en diagnose

Bij kinderen kan een diagnose gesteld worden in aanwezigheid van passende klachten, sterk verhoogde antistoffen en de noodzakelijke genetische code (HLA DQ2/8). In afwezigheid van al deze factoren, is een weefselonderzoek of biopsie van de dunne darm noodzakelijk.

Bij volwassenen kan een diagnose gesteld worden door bepalen van antistoffen in het bloed en biopsie van de dunne darm tijdens een kijkonderzoek tot net voorbij de maag (gastroscopie).