Wat zijn rode bloedcellen?
Bloed bestaat uit verschillende soorten bloedcellen, waaronder ook rode bloedcellen. De rode bloedcellen vervoeren zuurstof en koolstofdioxe (CO₂) door ons lichaam.
Wat is een rode bloedceluitwisseling?
Het doel is om met deze techniek uw rode bloedcellen uit het bloed te halen en te vervangen door gezonde donorcellen.
Tijdens de procedure worden de verschillende bloedcellen en ook het plasma van elkaar gescheiden, en worden de rode bloedcellen verzameld en verwijderd. De andere bloedcellen en het plasma worden onmiddellijk teruggegeven, samen met de rode bloedcellen van een donor.
De eigen rode bloedcellen van de patiënten worden dus gedeeltelijk vervangen door donorcellen.
Meestal worden er vier tot vijf zakjes rode bloedcellen gebruikt.
Wanneer is een rode bloedceluitwisseling nodig?
Bij bepaalde aandoeningen circuleren er zieke rode bloedcellen in het bloed, die een abnormale vorm, grootte en functie hebben. Dat verhindert het vervoer van zuurstof door ons lichaam, waardoor er onvoldoende zuurstof tot in de lichaamsweefsels geraakt. Dat kan schade aanbrengen aan cellen en organen, maar bijvoorbeeld ook pijn of bloedarmoede veroorzaken.
Een rode bloedceluitwisseling waarbij de abnormale rode bloedcellen verwijderd en vervangen worden, kan deze negatieve effecten voorkomen.
Hoe verloopt een rode bloedceluitwisseling?
De procedure gebeurt met een celseparator, waarin een centrifuge de verschillende bloedcomponenten scheidt.
- In de plooi van één arm wordt een ader aangeprikt. Op die plaats krijgt u een infuusnaald voor de bloedafname. Tijdens de procedure mag u deze arm niet meer plooien.
- In uw andere arm krijgt u een infuusnaald voor de bloedteruggave. Die arm mag u meestal wel bewegen.
- Tijdens de bloedafname zorgt een antistollingsmiddel ervoor dat uw bloed in de leidingen niet gaat klonteren of stollen. Het bloed en het antistollingsmiddel komen in de centrifuge terecht.
- In de centrifuge worden de rode bloedcellen gescheiden van de andere bloedcellen en naar een collectiezak gestuurd. De andere bloedcellen en het plasma krijgt u samen met de donorcellen terug via het teruggave-infuus.
Tip
Draag bij voorkeur comfortabele en gemakkelijke kledij met korte mouwen.
Wat kunt u gewaarworden tijdens een rode bloedceluitwisseling?
- Tijdens de procedure bevindt zich een kleine hoeveelheid bloed in de leidingen van de celseparator. Sommige mensen voelen zich daardoor een beetje duizelig of hebben een ijl hoofd. Verwittig meteen een verpleegkundige als u zich onwel voelt.
- Een kleine hoeveelheid van het antistollingsmiddel komt in uw bloedbaan terecht, wat tintelingen rond de mond of kleine speldenprikjes in de handen of voeten kan veroorzaken. Verwittig meteen een verpleegkundige als u een van die symptomen herkent.
- U kunt het koud krijgen, omdat het bloed in de machine wat afkoelt. Vraag gerust een dekentje aan de verpleegkundige.
- Er worden rode donorbloedcellen gebruikt als vervangvloeistof, waarop u allergisch kunt reageren (bv. jeuk, roodheid, kortademigheid, zweten ...).
Veelgestelde vragen
U hoeft niet nuchter te zijn. Integendeel: het is beter om iets te eten voor de rode bloedceluitwisseling. We raden ook aan om voldoende te drinken in de dagen voor de procedure.
Tijdens de procedure mag u ook iets eten en drinken. Daarvoor gebruikt u de arm die u nog mag plooien.
Ga voor de procedure het best nog even naar het toilet.
De procedure duurt 2 à 2,5 uur.
Behalve het prikken van de infuusnaalden, is de procedure pijnloos. De arm die voor de bloedafname gebruikt wordt, blijft wel afgespannen en mag u niet plooien tijdens de procedure. Dat kan ongemakkelijk zijn voor u.
Doorgaans ondervinden mensen geen bijwerkingen tijdens of na de procedure. Mogelijk bent u wel iets vermoeider na de rode bloedceluitwisseling. Daarom raden we aan om - zeker de eerste keer - niet zelf met de auto naar huis te rijden en een begeleider te voorzien.
U hebt een persoonlijk televisiescherm in het dagziekenhuis dat u mag gebruiken. Verder mag u gerust uw eigen laptop, smartphone of tablet gebruiken (gratis wifi in het ziekenhuis) of kunt u een boek of magazine lezen, muziek luisteren ...
Als u iets wilt kijken of beluisteren, breng dan uw eigen hoofdtelefoon of oortjes mee. Let op: verbinden met bluetooth kan niet, u kunt enkel een hoofdtelefoon of oortjes met een kabel aansluiten (jack-stekker).
U mag gerust iemand meebrengen om u gezelschap te houden tijdens de rode bloedceluitwisseling. Er is ook altijd een verpleegkundige aanwezig in het afereselokaal.
Het aantal en de frequentie van de rode bloedceluitwisselingen is afhankelijk van uw ziekte en uw eventuele klachten. Uw behandelende arts zal dit verder met u bespreken.
Meestal wordt de procedure maandelijks herhaald.