Verminderde vruchtbaarheid bij mannen

Fertiliteitsstoornis bij mannen
Bij het uitblijven van zwangerschap ligt de oorzaak in ongeveer de helft van de gevallen bij de man. Heel wat factoren beïnvloeden de vruchtbaarheid van mannen. Vaak hebben deze te maken met afwijkingen in de zaadcellen.

Afspraken

Endocrinologie

Oorzaken

Vruchtbaarheidsproblemen bij mannen hebben vaak te maken met afwijkingen in de zaadcellen. Deze hebben te maken met stoornissen in:

  • Aanmaak van zaadcellen
  • Transport van zaadcellen
  • Hormonen die de zaadcelproductie stimuleren

Toch is het belangrijk te beseffen dat in minstens de helft van de gevallen geen goede medische verklaring kan worden gevonden voor verminderde vruchtbaarheid bij de man.

Aanmaak van zaadcellen

Problemen bij de aanmaak van zaadcellen kunnen leiden tot een verminderd aantal, een verminderde beweeglijkheid of een afwijkende vorm van de zaadcellen.

Tal van factoren kunnen hier aan de basis liggen:

  • Infectie of ontsteking van de teelballen (vb. bofvirus of soa's zoals gonorroe)
  • Zakaderbreuk (varicocele of spatader in de balzak)
  • Littekenweefsel na een verwonding of beschadiging van de balzak en de teelballen
  • Verdraaiing (torsie) van de teelballen, waardoor de bloedtoevoer naar de teelballen wordt afgekneld
  • Niet ingedaalde teelballen of andere afwijkende posities
  • Genetische afwijkingen
  • Beschadigde afscheiding tussen zaadkanaaltjes en bloedvaten
  • Geneesmiddelen die de vruchtbaarheid (soms tijdelijk) verminderen (vb. anabolica)
  • Chemotherapie en bestralingen
  • Pesticiden en chemische stoffen

Transport van zaadcellen

Zijn de zaadcellen van goede kwaliteit, dan moeten ze nog tot bij de eicel geraken. Een stoornis in het transport van de zaadcellen is een andere oorzaak van verminderde vruchtbaarheid bij de man.

Mogelijke redenen voor een stoornis in het transport:

  • Erectiestoornissen, waarbij de penis onvoldoende stijf of niet lang genoeg stijf is voor normale geslachtsgemeenschap.
  • Vroegtijdige zaaduitstorting, waarbij het zaad niet diep genoeg in de vagina wordt gebracht.
  • Retrograde zaaduitstorting, waarbij het zaad in de blaas van de man terechtkomt.
  • Obstructie van de zaadafvoerwegen, waardoor er geen zaadcellen in het ejaculaat zitten (bv. bij mucoviscidose of na sterilisatie).

Hormonen die zaadcelproductie stimuleren

Soms maakt het lichaam niet voldoende hormonen aan die de zaadcelproductie stimuleren.

Zo'n stoornis leidt dan ook tot een verminderde vruchtbaarheid bij de man.

Kankerbehandeling

Bij de geboorte zijn in de teelbal alleen kiemcellen aanwezig en worden er nog geen zaadcellen aangemaakt. Vanaf de puberteit beginnen deze kiemcellen te delen en ontwikkelen deze cellen tot zaadcellen. Deze ontwikkeling duurt enkele maanden en gaat de rest van het leven van de man door. 

De kiemcellen zijn het meest gevoelig aan het schadelijk effect van chemotherapie, bestraling of een oncologische behandeling met tabletten of capsules. Afhankelijk van de dosis en het type chemotherapie kan het aantal kiemcellen verminderd zijn na behandeling. Bij bestraling is de dosis bepalend voor het negatieve effect op de vruchtbaarheid van de man.

Uw behandelend arts zal u doorverwijzen voor:

Omgevingsfactoren en levensstijl

Roken

Volgens sommige onderzoekers takelt het zaad van rokers opvallend sneller af dan het zaad van niet-rokers.

Alcohol

Bij mannen kan zwaar alcoholgebruik de zaadproductie erg verstoren. Koppels die problemen hebben om kinderen te krijgen, doen er naar alle waarschijnlijkheid goed aan om het alcoholgebruik te beperken tijdens de periode van kinderwens.

Gewicht

Bij mannen blijkt overgewicht een effect te hebben op de vruchtbaarheid. Bovendien kan zwaarlijvigheid bij mannen een probleem vormen tijdens het vrijen.

Er zijn geen aanwijzingen dat speciale diëten een duidelijke invloed hebben op de vruchtbaarheid. Een goed gevarieerde, evenwichtige voeding is aangeraden voor iedereen.

Geneesmiddelen

Bepaalde geneesmiddelen kunnen de vruchtbaarheid tijdelijk of blijvend in het gedrang brengen.

Pesticiden en chemicaliën

Een aantal pesticiden en chemicaliën lijkt bij frequent contact (bijvoorbeeld bij een beroepsmatige blootstelling) de zaadproductie aan te tasten.

Behandeling

U vindt hier een aantal mogelijke behandelingen voor deze aandoening. Na de diagnose kiest uw arts, samen met u en de andere artsen van het team, de beste oplossing voor u. Uw behandeling kan dus afwijken van de hieronder voorgestelde therapie(ën).

Onderzoeken en diagnose

Bij (vermoeden van) deze aandoening voeren we een of meerdere onderzoeken uit.

Laatste aanpassing: 2 juni 2022